Czy Sąd może ustalić nierówne udziały w majątku wspólnym?
Czy i kiedy Sąd ustala nierówne udziały w majątku wspólnym?
Co do zasady zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku.
Wskazać przy tym należy, że art. 43 § 2 k.r.o. formułuje dwie przesłanki ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, które muszą wystąpić łącznie i które pozostają do siebie w takim wzajemnym stosunku, że żadne "ważne powody" nie stanowią podstawy takiego orzeczenia, jeżeli stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego jest równy, a jednocześnie – nawet różny stopień przyczynienia się małżonków do powstania tego majątku nie stanowi podstawy ustalenia nierównych udziałów, jeżeli nie przemawiają za tym "ważne powody".
Przepis nie podaje dokładnie jakie okoliczności należy uznać za ważne powody. Każdorazowo Sąd indywidualnie ocenia czy w danej sprawie takie powody wystąpiły. Na gruncie orzecznictwa są to przykładowo sytuacje kiedy jeden z małżonków porzucił rodzinę, jest hazardzistą, alkoholikiem, trwoni majątek wspólny, zaciąga długi lub gdy małżonkowie pozostają w długotrwałej separacji, podczas której za obopólną zgodą zarządzają samodzielnie swoimi finansami. W określonych przypadkach również ustalenie wyłącznej winy małżonka za rozkład pożycia małżeńskiego stron może być „ważnym powodem”.
Jeśli chodzi o drugą z przesłanek, w orzecznictwie Sądu Najwyższego nie budzi wątpliwości, że przez przyczynienie się do powstania majątku wspólnego rozumie się całokształt starań każdego z małżonków o założoną przez nich rodzinę i zaspokojenie jej potrzeb, a więc nie tylko wysokość zarobków czy innych dochodów osiąganych przez każde z nich, lecz także i to, jaki użytek czynią oni z tych dochodów, czy gospodarują nimi należycie i nie trwonią ich lekkomyślnie (por. postanowienia SN z: 3.12.1968 r., I II CRN 100/68, OSNCP 1969, poz. 205; 30.11.1972 r., III CRN 235/72, OSNCP 1973, poz. 174; 26.11.1973 r., III CRN 227/73, OSNCP 1974, poz. 189; 23.9.1997 r., I CKN 530/97, Legalis; 4.6.2019 r., V CSK 581/18, Legalis; 25.5.2020 r., IV CSK 714/19, Legalis).
Co jest bardzo istotne, przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym (art. 42 § 3 k.r.o.). W sytuacjach kiedy jeden z małżonków uzyskiwał dochody dla rodziny a drugi sprawował pieczę nad dziećmi, nie możemy mówić zatem o ważnych powodach uzasadniających ustalenie nierównych udziałów.
Podsumowując, ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym jest możliwe ale ma to miejsce stosunkowo rzadko kiedy wykazane zostanie łączne wystąpienie ważnych powodów i uwzględnia się stopień przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego.
Adwokat rodzinny - podział majątku Poznań - adwokat rozwodowy
E-mail:
Święty Marcin 11A/4
61-803 Poznań